Smocza Jama

DLUGOSC            276 m.
DENIWELACJA        15 m, (-9 +6)
WYSOKOSC OTWORU    205,5 m npm
POLOZENIE OTWORU   Krakow, Wawel

Plan Smoczej Jamy

Trasa turystyczna, fot. J. Firlet PODSUMOWANIE:
Jest to najbardziej znana polska jaskinia. Legende o niej zna chyba kazde polskie dziecko. Glowny ciag jaskini udostepniony jest do zwiedzania dla masowego ruchu turystycznego. Ciagi boczne o znacznej dlugosci dostepne sa tylko dla grotolazow, wylacznie po uzyskaniu specjalnego zezwolenia.

OPIS TRASY TURYSTYCZNEJ:
Trasa turystyczna ma 81 metrow dlugosci. Zwiedzanie zaczyna sie z terenu zamku. Przez ceglana wiezyce (XIX wieczna studnie) schodzimy po 135 stopniach okolo 21 metrow w dol do wnetrza jaskini. Obmurowany ceglami korytarzyk prowadzi do pierwszej rozleglej komory o wymiarach 5,8 x 10 i wysokosci 3,2 metra. Dno sali pokrywa warstwa ziemi. Kolejna komora jest najobszerniejsza w jaskini i ma dlugosc 25 metrow i wysokosc do 10 m. W jej stropie widac ceglana kopule zaslaniajaca komin prowadzacy niegdys do kolejnego otworu jaskini. Przechodzimy do trzeciej sali z podtrzymujacymi strop ceglanymi filarami, byc moze kryjacymi naturalne formy skalne. Przy jednej ze scian znajduja sie schodki prowadzace do obecnie zamurowanego otworu. Krotkim obudowanym tunelem wychodzimy na powierzchnie obok stojacej nieopodal otworu rzezby Smoka Wawelskiego.

W bocznym ciagu, fot. M. Szelerewicz, A. Gorny OPIS JASKINI:
Oprocz wspomnianych wyzej trzech sal ciagu glownego na jaskinie skladaja sie inne korytarze tworzace dwa inne ciagi. Tuz obok poludniowego, naturalnego otworu zaczyna sie waski Korytarz Pod Smoka nazwany tak dlatego, ze prowadzi w sasiedztwo stojacej przed otworem jaskini rzezby smoka. Wyczuwalny jest w nim silny przewiew powietrza, a znajdujace sie w koncowej niewielkiej salce korzenie drzew swiadcza o bliskosci powierzchni. Drugi z wspomnianych ciagow dlugi na ok. 170 m, zaczynajacy sie za sztucznie przebitym tunelem ma odmienny charakter. Sklada sie on z systemu niewielkich sal i korytarzykow powstalych w warunkach calokowitego wypelnienia woda. Wystepuja w nim ostre skalne krawedzie, liczne progi, cienkie scianki oddzielajace przestrzenie i jeziorka w najnizszej czesci. Badania nie potwierdzily lacznosci tych jeziorek z wodami plynacej nieopodal Wisly. W jeziorku stwierdzono wystepowanie rzadkiego skorupiaka - studniczka tatrzanskiego ( Niphargus tatrensis) wystepujacego tylko w wodach podziemnych. Dno tych korytarzy pokrywa namulisko ilaste. Koncowe czesci leza pod budynkami Wzgorza Wawelskiego.

HISTORIA POZNANIA:
Smocza jama jest najbardziej znana jaskinia Polski. Jej polozenie spowodowalo, ze znana jest od bardzo dawna.Pierwsza wzmianke o niej znalezc mozna na kartach kroniki Wincentego Kadlubka pochodzacej z przelomu XII i XIII wieku. Zamieszcza on tekst legendy o Smoku Wawelskim. Od XVII wieku przed jaskinia, a z pewnascia i w jej czesci wstepnej dzialala karczma, ktorej slawa siegnela nawet poza granice Polski. W wieku XVIII podczas otaczania wzgorza pierscieniem murow otwor jaskini zostal zamurowany. W roku 1929 jaskinie zwiedzil Ambrozy Grabowski dostajac sie do wnetrza po drabinach jednym z gornych otworow. Rok pozniej otwory te zamurowano; jeden ceglana kopula, a drugi otoczono zamykanym szybem. W czerwcu 1842 Florian Straszewski wlasnym kosztem odgruzowal jaskinie i umozliwil jej zwiedzanie. W 1860 otwor ponownie zostal zamurowany przez wladze okupacyjne. Po pewnym czasie decyzja cesarza Franciszka Jozefa wykonano schody z poziomu fortyfikacji Wyjscie z jaskini, fot. D. Bartoszewski (fragment tych schodow widoczny jest do dzisiaj) zamkowych i pozwolono znowu na zwiedzanie.Pod koniec XIX wieku rozebrano czesc schodow i jaskinia nie byla dostepna. Ponownie udostepniono ja w 1918 roku przez baszte niegdys sluzaca jako fagment systemu wodociagow i zainstalowano oswietlenie elektryczne.
Zainteresowanie naukowe jaskini datuje sie od 1874 kiedy to A. Alth przeprowadzil badania geologiczno-archeologiczne. W roku 1966 rozpoczeto kompleksowe badania jeskini, stwierdzajac, ze najstarsze slady czlowieka w jaskini nie sa starsze niz z konca XVI wieku. Poczas sporzadzeniu dokumentacji naukowej podjeta prace majace na celu zabezpieczenie niszczejacej i grozacej zawaleniem jaskini, odczas ktorych w 1974 przebito tunel do prozni zlokalizowanej metodami geofizycznymi. Znaleziono za nim salke i prowadzacy dalej korytarz zamkniety po kilku metrach syfonem. Pokonano go 1983 roku. Od stycznia do czerwca 1983 roku grupa grotolazow pod kierownictwem A. Paulo i A. Gornego przeprowadzila szreg akcji, ktorych plonem bylo odkrycie i splanowanie ok. 140 metrow korytarzy. W roku 1995 odbylo sie szesc wypraw ktorych plonem bylo odkrycie 20 metrow korytarzy w koncowej czesci jaskini i w ciagu Pod Smoka. Ostatnim odkryciem bylo poznanie 6 metrow za koncowym zaciskiem w ciagu bocznym 14 marca 1996.

Drzeworyt z Cosmographiae S. Munstera z 1550 r.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Szelerewicz M, Gorny A., 1986, "Jaskinie Wyzyny Krakowsko-Wielunskiej", PTTK "Kraj", Krakow-Warszawa
  2. Firlet E. M., 1996, "Smocza Jama na Wawelu", Universitas, Krakow
  3. Gorny A., 1995, "Na Tropach Smoka", Informator Jaskinie Wyzyny, nr. 3 marzec - kwiecien 1995
  4. Sliwinska K., 1995, "Tajemnica po tajemnicy", Informator Jaskinie Wyzyny, nr. 5 lipiec - sierpien 1995
  5. Kurek A., Wisniewski W. W., 1995, "Uzupelnienia ...", Informator Jaskinie Wyzyny, nr. 7 listopad - grudzien 1995
  6. Paul O., 199, "Smocza Jama", Informator Jaskinie Wyzyny, nr. 9 marzec - kwiecien 1996

Fotografie pochodza z ksiazki Elzbiety Marii Firlet "Smocza Jama na Wawelu"

POWROT WYZEJ: tutaj mozesz wrocic na do spisu jaskin jurajskich.

SPIS JASKIN TURYSTYCZNYCH: tutaj mozesz przejsc do listy turystycznych jaskin Polski.

POWROT NA STRONE GLOWNA: tutaj mozesz wrocic na strone tytulowa.

Ostatnia zmiana 1998.03.17