Jaskinia Na Bisniku

DLUGOSC:              96 m.
WYSOKOSC OTWOROW:     410, 406, 407 m npm.
POLOZENIE OTWORU:     Smolen gm. Wolbrom, woj. Katowickie

Plan Jaskini Na Bisniku Otwor jaskini Na Bisniku

PODSUMOWANIE: Znaczna dlugosc jaskini jest efektem zabiegu dokumentacyjnego; kilka okien przebijajacych skale jest nakryta czesciowo wspolnym okapem z zaklinowanych want, co pozwolilo polaczyc je w dokumentacji w jedna jaskinie. Wlasciwa jaskinia jest nieduza i niezbyt ciekawa. O wiele bardziej ciekawe jest to co wydobyto z jej namuliska.

OPIS JASKINI: Jaskinia posiada 4 otwory. Otwor glowny zostal ostatnio (w 1996 roku) rozkopany. Wchodzi sie nim do obszernej jasnej komory powstalej po wybraniu namuliska. Z komory prowadza krotkie odgalezienia pod dawnym poziomem dna. jedno z nich kieruje sie w strone pobliskiej jaskini Psiej. Dalej prowadzi, niegdys latwo dotepne, obecnie wymagajace wspinaczki (prog 3,5 m) przejscie do wlasciwej jaskini. Latwiej wczolgac sie tam poludniowym otworem. Jaskinie tworzy kilka salej polaczonych niskimi przelazami. Dno bardzo blotniste, nosi slady rozkopywania. W koncowej czesci znajduje sie stala kaluza. Druga czesc jaskini tworzy myty tunelik rozpoczynajacy sie w obszernym oknie przebijajacym skale na wylot. Jedno z odgalezien tuneliku prowadzi do malowniczego okna w skale, drugie za niewielkim prozkiem zamykaja osady.

HISTORIA POZNANIA: Jaskinia Na Bisniku byla znana od dawna. Miejscowa ludnosc wierzyla, ze znajduja sie w niej ukryte skarby, co bylo powodem rozkopywania namuliska. Napotkany tu w 1965 roku miejscowy poszukiwacz skarbow posiadal gleboka wiare w ich istnienie. Jego pasje potwierdzala doskonala znajomosc jaskin tego rejonu. Mie mylił sie zbytnio. Znajdowały sie tu skarby lecz chyba nie tak je sobie wyobrazal. Podjete w 1990 roku badania archeologiczne, kontynuowane do dnia dzisiejszego, ujawnily nieslychanie bogata i skomplikowana historie zasiedlania samej jaskini jak i jej przedpola. Jaskinia Na Bisniku to jedno z najwazniejszych stanowisk paleolitycznych w Polsce. Zawiera ona w swych namuliskach jedne z najstarszych zespolow zabytkow wytworzonych przez ludzi na naszym obszarze. Zwraca uwage zwlaszcza ich bogactwo w sensie ilosciowym. Jaskinia Na Bisniku sklada sie z kilku komor i wejsc. Jednak jej glowne wejscie odkopano dopiero w trakcie systematycznych badan archeologicznych. Stwierdzono, ze byla zasiedlana przez paleolitycznych mysliwych kilkakrotnie. Najstarsze dotychczas zabytki pochodza sprzed ok. 150-120 tys. lat. Sa wsrod nich wyroby z krzemienia w postaci roznorodnych ostrzy, zgrzebel, drapaczy itd., sluzacych do polowania oraz dzielenia miesa, wyprawiania skor, wykonywania innych narzedzi drewnianych i koscianych. Znaczna mase stanowia szczatki zwierzat, na ktore mieszkancy jaskini polowali. Po specjalistycznych analizach wyrozniono wsrod nich kilkadziesiat gatunkow zwierzat, w tym m. in. mamuta, niedzwiedzia jaskiniowego, jelenia olbrzymiego, renifera, tura, wilka, nosorozca wlochatego itd. Kazde z tych zwierzat dostarczalo miesa, skor, sciegien, kosci i rogow, ktore byly skrzetnie wykorzystywane. Mieso sluzylo jako pokarm, skory wykorzystywano do sporzadzania ubran i okryc zszywanych m. in. sciegnami, kosci wykorzystywano jako narzedzia i bron oraz rowniez jako surowiec do palenia w ogniskach. Z porozy wykonywano natomiast groty, ostrza i topory (mloty). Wszystko bylo wykorzystywane i nic sie nie marnowalo. Nawarstwienia Jaskini Na Bisniku dostarczaja pelnego asortymentu tych wyrobow.
Rzadkimi odkryciem jest zlokalizowanie przed jaskinia reliktow konstrukcji w formie, byc moze, zadaszenia - oslony, wzniesionej z kamieni, duzych kosci oraz pierwotnie z zerdzi, na ktorych byly rozpiete skory zwierzat.
Jaskinia Na Bisniku to stanowisko wielokulturowe. Przed jej wejsciem odkryto pozostalosci kilku innych horyzontow chronologicznych. W okresie neolitu (kiedy to zaczynala sie rozwijac na naszych obszarach uprawa roli) i nastepnej epoce brazu (upowszechnienie sie brazu i miedzi wsrod ozdob, narzedzi i broni) wystepowalo znaczne zapotrzebowanie na krzemien. Krzemien to pierwszy surowiec przemyslowy, ktory na szeroka skale pozyskiwano wlasnie na obszarze Jury. To tutaj przychodzily wyspecjalizowane grupy "rzemieslnikow", ktorzy wydobywali krzemien jurajski ze skal ostancow, jak i kopaln oraz go obrabiali. Takze w Jaskini Na Bisniku, jak i przed jej wejsciem znajduja sie slady takiego obozowiska "rzemieslnikow". Wyrabiali oni tutaj z krzemienia siekierki i inne narzedzia, ktore nastepnie transportowali na sasiednie tereny. Wyroby te rozchodzily sie po calym obszarze obecnej Polski, a nawet dalej. Ludnosc, ktora zajmowala sie ta produkcja przynalezy do kilku kultur archeologicznych, m. in. kultury pucharow lejkowatych i calego kompleksu kultur ceramiki sznurowej. Znaleziska sa datowane na III i II tysiaclecie p.n.e..
K. Kowalski opisal ja w 1949 roku jako dwie osobne proznie.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Szelerewicz M, Gorny A., 1986, "Jaskinie Wyzyny Krakowsko-Wielunskiej", PTTK "Kraj", Krakow-Warszawa
  2. Bak M., 1997, "Jaskinia Na Bisniku", Jaskinie Wyzyny Informator, nr. 14 Styczen - Luty 1997
  3. Bak M., 1997, "Archeolodzy w Dolinie Wodacej", Jaskinie Wyzyny Informator, nr. 19 Listopad - Grudzien 1997
  4. Muzolf B., 1998, "Walory kulturowe Doliny Wodacej", Przewodnik po Dolinie Wodacej, WOS, ZZJPK, Katowice-Dabrowa Gornicza


POWROT WYZEJ: tutaj mozesz wrocic na do spisu jaskin jurajskich.

POWROT NA STRONE GLOWNA: tutaj mozesz wrocic na stronę tytulowa.

Ostatnia zmiana 1999.02.22.