Jaskinia Zbojecka W Lopieniu

DLUGOSC:           380 m.
GLEBOKOSC:         - 16 m.
WYSOKOSC OTWOROW:  ok. 880 m npm.
POLOZENIE OTWOROW: Lopien, Gmina Dobra.

PODSUMOWANIE: Zwiedzanie glownego ciagu bez wiekszych trudnosci. Natomiast przejscie wszystkich partii jaskini jest uciazliwe (ciasno). Ponadto pokonanie wprost Komina Prezesa wymaga wspinaczki 10 m wysokosci sciana (trudnosci IV) i uzycia liny. Rowniez przy przejsciu studzienki (3,4 m wysokosci) prowadzacej z Sali Wejsciowej do Sali pod Studnia przydatna moze byc lina.

OPIS JASKINI: Studzienka wejsciowa glebokosci 2,2 m (otwor l) sprowadza do niewielkiej, lecz wysokiej do okolo 3 m Sali Wejsciowej. Na NW prozkiem do gory wysokosci 1 m wchodzimy do korytarza dlugosci okolo 3 m i wysokosci 1,5 m, w ktorego stropie znajduja sie pozostale, pionowe otwory jaskini. Otwor 2 stanowi podluzna studzienka (glebokosc 1 m) zablokowana w srodku blokiem skalnym, natomiast otwor 3 jest studzienka 1,6 m glebokosci. Wspomniany korytarz zmienia kierunek na SSW i opadajac dochodzi po okolo 3 m do kolejnej 1,5 m glebokosci studzienki. Za nia, ponizej znajduje sie opisana dalej Sala Zblakanych. Nie wchodzimy jednak do studzienki, lecz idziemy na SE ciasnym korytarzykiem dlugosci 2,5 m. Prowadzi on do niewielkiej, lecz wysokiej na okolo 3 m, Kruchej Salki, z niej kontynuuje sie jeszcze na w ok. 2,5 m dlugosci korytarz, zakonczony niedostepnymi szczelinami laczacymi go ze wspomniana Sala Zblakanych, z Sali Wejsciowej natomiast na E, schodzimy przez prozek 1,4 m wysokosci do wysokiej szczeliny, z niej z kolei kierujemy sie w przeciwnym kierunku (na W), do ciasnego korytarzyka dlugosci okolo 3 m. Mozna dojsc do niego rowniez z Sali Wejsciowej ciasna studzienka 2 m glebokosci, znajdujaca sie w srodkowej czesci sali lub studnia 2,5 m glebokosci znajdujaca sie ponizej pierwszego otworu wejsciowego. W polowie tego korytarzyka znajduje sie stroma pochylnia, ktora schodzimy (ciasno) do polozonej ponizej Sali pod Studnia. Inne dojscie do tej sali prowadzi wprost ze Sali Wejsciowej podluzna studzienka glebokosci 3,4 m (przydatna lina).
Sala pod Studnia ma dlugosc okolo 5 m, szerokosc do 2 m i wysokosc dochodzaca do 3 m. Odgalezia sie w niej kilka ciagow jaskini, w S czesci sali znajduje sie niewygodne wejscie do poprzecznego korytarza dlugosci ok. 3 m, ktory doprowadza do Sali Zblakanych, w dnie korytarza jest rowniez zaciskowa (Z I) Wredna Studzienka glebokosci 2 m, ktora mozna zejsc do opisanych dalej partii w rejonie Sali Dziadka. Po przeciwnej stronie wejscia do tego korytarza (na jego przedluzeniu) znajduje sie okolo 2 m dlugosci, ladnie urzezbiona szczelina, z Sali pod Studnia do Sali Dziadka prowadzi tez uciazliwe dojscie Ciasnymi Partiami. Wejscie do tych partii prowadzi studzienka 3,6 m glebokosci znajdujaca w polnocnej czesci Sali pod Studnia. Po zejsciu studzienka znajdujemy sie w niskim korytarzu, ktory opadajac na NE, po 2 m laczy sie z niskim korytarzem o przebiegu N-S. Na N korytarz ten konczy sie po okolo l m, natomiast na S po 4 m laczy sie ponownie z korytarzykiem pod studzienka. Stad przechodzimy kolejna 1 m glebokosci studzienka do poprzecznej szczeliny dlugosci okolo 3 m, skad zaciskowa (Z I) studzienka glebokosci 10 m wchodzimy do niskiego korytarzyka. Po 1,5 m zakreca on na NW i po dalszych 1,5 m wychodzi w charakterystycznej, podluznej studni (2 m glebokosci) znajdujacej sie w Sali Dziadka. Najdogodniejsze jednak przejscie z Sali pod Studnia do Sali Dziadka prowadzi studzienka (2 m glebokosci) z poludniowej czesci sali. Znajduje sie ona ponizej opisywanego wczesniej wejscia do korytarza do Sali Zblakanych. Studzienka sprowadza do pochylni w wysokim korytarzu, ktorym z kolei dochodzimy do jego rozgalezienia. Stad idac na NW, po pokonaniu prozku 0,5 m wysokosci dochodzimy do Sali Dziadka. Natomiast niski korytarz na SW, po okolo 2 m dochodzi do 1 m wysokosci prozku. Przed tym prozkiem, po prawej znajduje sie 1,5 m wysokosci kominek, ktory doprowadza do rownoleglego, ciasnego korytarzyka dlugosci okolo 1,5 m. Zakonczony jest on studzienka glebokosci 1,5 m, ktora doprowadza do opisanego dalej korytarza z pochylnia. Na NE od korytarzyka znajduje sie ujscie opisanej wczesniej, zaciskowej Wrednej Studzienki glebokosci 2 m, ktora mozna wyjsc do korytarza pomiedzy Sala pod Studnia i Sala Zblakanych. Od korytarzyka na poludnie schodzimy do rownoleglej szczeliny polozonej za wspomnianym prozkiem 1 m wysokosci. Tu znajduje sie kolejne wazne topograficznie rozgalezienie korytarzy. Na zachod mozna przejsc do wspomnianego korytarza z pochylnia prowadzacego do wyodrebniajacej sie z Sali Dziadka opisanej dalej Sali Pradziadka. Natomiast na SE idziemy niska szczelina, ktora po okolo 2 m skreca raptownie na SW. Zaraz za skretem znajduje sie odgalezienie na NW, ktore doprowadza do pochylni. Dochodzi ona do ujscia 2 m glebokosci Zagubionej Studzienki prowadzacej z Sali Zblakanych. Kierujac sie natomiast od skretu korytarza dalej na SW, dochodzimy po okolo 3 m do 1 m wysokosci kominka. Odchodzi tez stad ciasne przejscie na NW, ktore po okolo 3 m doprowadza do Sali Pradziadka. Natomiast wspomnianym kominkiem 1 m wysokosci wychodzimy do zakrzywionej, nieregularnej szczeliny dlugosci okolo 5 m. Stad kolejnym kominkiem 1,5 m wysokosci wychodzimy do SW czesci Sali Zblakanych.
Sala Zblakanych ma ona szerokosc do 6 m i wysokosc dochodzaca do 2,5 m. W srodkowej czesci przedzielona jest charakterystyczna grzeda skalna, strop tez jest charakterystycznie urzezbiony, z polnocnej czesci prowadzi wysoki korytarz, ktory doprowadza przez opisywana wczesniej studzienke (1,5 m glebokosci) do korytarza idacego z Sali Wejsciowej i otworow jaskini (prowadzi tedy najdogodniejsze dojscie z Sali Wejsciowej do Sali Zblakanych i dalej opisywanymi juz partiami do Sali Dziadka). Nieco wczesniej przed studzienka, odchodzi na E wzmiankowany juz korytarz prowadzacy do Sali pod Studnia. Natomiast z E czesci Sali Zblakanych prowadzi waski korytarz wysokosci do 3 m i dlugosci okolo 7 m. w jego srodkowej czesci znajduje sie 1 m glebokosci studzienka, ktora schodzimy do rownoleglej, niskiej szczeliny. Na jej dnie znajduje sie wejscie do 2 m glebokosci Zagubionej Studzienki, w srodkowej czesci korytarza znajduje sie rowniez wejscie do 2 wysokosci kominka, ktorym wydostajemy sie, do niskiej salki 1,5 m wysokosci, w S czesci tej salki znajduje sie 3 m glebokosci studnia, ktora wychodzi nad wejsciem do wspomnianego korytarza okolo 7 m dlugosci prowadzacego z Sali Zblakanych. Natomiast w zachodniej czesci salki znajduje sie l m glebokosci studzienka, ktora wychodzi nad charakterystyczna grzeda skalna w Sali Zblakanych, z kolei poprzez prozek i kominek 1,5 m wysokosci wchodzimy do szczeliny o przebiegu NE-SW dlugosci okolo 8 m. Rownolegle do niej biegnie druga szczelina dlugosci okolo 3 m. Od NE widac dalsze partie obu szczelin, lecz jest zbyt wasko, aby pokonac zwezenie.
Opisane powyzej partie stanowia wszystkie znane obecnie dojscia do Sali Dziadka. Sala Dziadka jest nieregularna komora z licznymi odgalezieniami. Ma okolo 3,5 m dlugosci i 2,5 m szerokosci. Maksymalna wysokosc sali wynosi 3 m, lecz przecietnie nie przekracza 1,5 m. Na NE scianie znajduje sie napis "RUNN". W jej dnie znajduje sie kilka studzienek, w srodkowej czesci sale przedziela 2 m glebokosci podluzna studnia, w ktorej dnie, na SE znajduje sie wejscie do opisanych wczesniej Ciasnych Partii prowadzacych do Sali pod Studnia. Do partii tych prowadzi tez zaciskowa (Z I) studzienka 2 m glebokosci znajdujaca sie w pod SE sciana Sali Dziadka. Na SW od podluznej studni jest kolejna studzienka (2,2 m wysokosci), ktora mozna wejsc do niewielkiej salki pod Sala Dziadka. Salka laczy sie tez zaciskowym (Z I) przelazem z podluzna studnia, w S czesci Sali Dziadka za prozkiem 0,5 m wysokosci znajduje opisywane wczesniej rozgalezienie korytarza. Stad na NE prowadzi pochylnia do Sali pod Studnia, a na SW znajduja partie, ktorymi mozna dojsc do Sali Zblakanych. Natomiast w N czesci Sali Dziadka znajduje sie wejscie do opisanych dalej Mylnych Partii. Powyzej na wysokosci 2 m jest wejscie do szczeliny prowadzacej na NW, ktorej z powodu ciasnoty nie zwiedzano. Obok nizej, znajduje sie rowniez wejscie do wysokiej, zwezajacej sie szczeliny dlugosci okolo 3 m prowadzacej na zachod, z SW czesci Sali Dziadka wyodrebnia sie podobna w charakterze. Sala Pradziadka. w srodkowej czesci tej sali znajduje sie nieregularny prog wysokosci 1,5 m, ktorym wydostajemy sie na gorne pieterko nad Sala Pradziadka. Wejsc do niego mozna rowniez podluzna studzienka wysokosci 1,5 m znajdujaca sie E czesci sali. z gornego pieterka odchodzi kilka korytarzykow. Na E prowadzi przez pochylnie do gory, dojscie do opisywanego wczesniej rozgalezienia, skad mozna dojsc do Sali Zblakanych. Do sali tej mozna dojsc rowniez, wymienionym juz, ciasnym, okolo 3 m dlugosci przejsciem na SE. w tym miejscu odgalezia sie na zachod korytarzyk, ktory prowadzi do najokazalszych w calej jaskini Partii Beskidnikow. Korytarzykiem tym po okolo l m dochodzimy do poprzecznej, zakrzywionej szczeliny 5 m dlugosci i wysokiej do 2,5 m. Stad szeroki, lecz niski przelaz doprowadza do podobnej, rownoleglej szczeliny. Znajduje sie tu 1,5 m glebokosci studzienka, ktora prowadzi do 1,5 m dlugosci korytarzyka, na w odchodzi natomiast stroma pochylnia tworzaca rodzaj komina wysokosci 3 m. Od S szczelina konczy sie studnia 3 m glebokosci, ktora schodzimy na dno najwiekszej w jaskini Sali Janosika. Do sali tej mozemy tez zejsc 1,5 m dlugosci waska szczelina, ktora wychodzimy nad 4 m wysokosci prog. Stad trawersujemy sciane (trudnosci IV), do latwiejszych partii w pochylej scianie opisanego dalej Komina Prezesa i nia schodzimy na dno Sali Janosika.
Sala Janosika ma 4 m dlugosci i okolo 3 m szerokosci. Od NE sala ma wysokosc 3 m, od SW strop przechodzi w wysoki na okolo 10 m Komin Prezesa. Pod NW sciana sali znajduja sie dwa niskie wejscia do wysokiego, zakrzywionego korytarza dlugosci okolo 9 m. z sali na SE znajduja natomiast wejscia do dwoch rownoleglych korytarzy. Lewy z nich ma dlugosc 5 m, wysokosc do 2 m i wprowadza do Gliniastych Partii. Od korytarza tego na S odchodzi niska, lecz szeroka, wznoszaca sie szczelina dlugosci okolo 3 m, natomiast na polnoc wchodzimy do 6 m dlugosci, waskiego i niskiego korytarza. Korytarz ten poczatkowo stromo opada, lecz w srodkowej czesci wznosi sie ponownie. Tu laczy sie on okolo 2 m dlugosci niskim przelazem z glownym korytarzem w Gliniastych Partiach. Do przelazu opada rowniez od NW 2 m dlugosci pochylnia. Od Sali Janosika prawym, wysokim do 5 m korytarzem na SE, skrecajacym

Komin Prezesa, fot. T. Mleczek

pozniej na w przechodzimy do sali zwanej Rondem. Tworza ja dwa rownolegle korytarze dlugosci okolo 5 m, laczace sie od w i E w charakterystyczne obejscie. Wysokosc polnocnego korytarza dochodzi do 4 m, natomiast poludniowy jest nieco nizszy i ma wysokosc do 2 m. W srodkowej czesci polnocnego korytarza znajduje sie charakterystyczny wielki glaz, w stropie natomiast ujscie 5 m glebokosci ciasnej studzienki z Komina Prezesa. Z w konca korytarza odchodzi na wysokosci 2 m wysoka, okolo 3 m dlugosci szczelina, z kolei w srodkowej czesci poludniowego korytarza Ronda znajduje sie 1,5 m wysokosci prog w dol, ktory przez wysoka szczelina dlugosci okolo 2 m wprowadza do poprzecznego, wysokiego korytarza dlugosci okolo 5 m (na scianie napis "LOS" i nieczytelna data). Od poludnia znajduje sie rownolegla do niego niska szczelina, ktora jest polaczona z korytarzykiem dwoma pochylniami. Od zachodu w koncu korytarzyka odchodzi na S ciasna szczelina dlugosci okolo 3 m, z ktorego odgalezia sie z kolei w srodkowej czesci na zachod 1,5 m dlugosci, niska wneka. Natomiast pod prozkiem prowadzacym z Ronda, znajduje sie wejscie do niskiego, okolo 4 m dlugosci korytarza.
Pochyla SW sciana Sali Janosika przeksztalca sie w SW sciane wysokiego na okolo 10 m Komina Prezesa. w strone Sali Janosika i korytarza prowadzacego do Ronda komin opada stromymi pochylniami i progami do 3 m wysokosci. Jest slisko i przydac moze sie poreczowka. Lina natomiast jest konieczna (trudnosci IV), aby dostac sie do znajdujacego sie na wysokosci 8 m wylotu korytarzyka z opisanej dalej Sali Ondraszka. Bez trudnosci natomiast wychodzimy pochylnia do gory (na S) do rownoleglej szczeliny dlugosci okolo 6 m. Wschodnia czescia szczeliny, (ciasno) wchodzimy do okazalej Sali Rumcajsa. Ma ona 6 m dlugosci, od 3 do 5 m szerokosci i 4 m wysokosci w srodkowej czesci. Dno sali jest nierowne, wznosi sie na poludnie, w Sali Rumcajsa znajduje sie prog do gory 2,5 m wysokosci oraz kominek 2 m wysokosci, ktorymi mozna sie wydostac do szerokiej szczeliny 1 m wysokosci o przebiegu W-E. W jej srodkowej czesci znajduja sie plyty skalne utrudniajace przejscie, natomiast w NW czesci prozek w dol 0,5 m wysokosci. Schodzimy nim do ostatniej znanej w tych partiach Sali Ondraszka. Ma ona dlugosc okolo 3 m, szerokosc 1,5 m i wysokosc do 2 m. z zachodniej czesci sali znajduje sie przelaz, ktorym schodzimy nad prog 8 m wysokosci znajdujacy sie w Kominie Prezesa. Stad mozemy zejsc (najlepiej jednak zjechac na linie) wprost do Sali Janosika.
Natomiast wspomniane wczesniej Mylne Partie zaczynaja sie w N czesci Sali Dziadka. Strome zejscie doprowadza do niskiego korytarza, dlugosci ok. 7 m o przebiegu W-E. Zaraz za tym zejsciem znajduje sie podluzna studzienka 2 m glebokosci, bardzo uciazliwa przy wychodzeniu. Sprowadza ona do zaciskowej szczeliny dlugosci okolo 5 m, ktora wychodzi w zachodniej czesci wspomnianego korytarza, gdzie rozszerza sie on do niewielkiej komory. Tu znajduje sie rozgalezienie korytarzy. Przez studzienke 1,5 m glebokosci schodzimy do niskiej szczeliny, skrecajacej po okolo 2 m na polnoc. Stad pochylnia schodzimy do 1 m wysokosci, opadajacego korytarza dlugosci okolo 5 m. W czesci korytarza znajduje sie przelaz doprowadzajacy do niewielkiej, 2 m wysokiej, Komory Bazyla. Od wspomnianego odgalezienia korytarzy na NE schodzimy do wysokiego, litego korytarza dlugosci okolo 4 m. Na jego dnie znajduje sie ciasny przelaz, przez ktory dochodzimy do wysokiej na 3 m Litej Komory. Stad okolo l m dlugosci, wysoka szczelina na NE doprowadza do rozgalezienia. Dalej idziemy na NNW waska szczelina wysokosci 2 m, ktora dochodzi do poprzecznego korytarza dlugosci okolo 10 m. w jego SW czesci znajduje sie studzienka 1 m glebokosci, ktora sprowadza do ciasnej szczeliny dlugosci okolo 6 m. Polaczona jest ona zaciskowym przelazem z Sala Balbiny, ktora powstala w miejscu rozszerzenia sie wspomnianego korytarza 10 m dlugosci. Ma ona okolo 2 m szerokosci i do 3 m wysokosci, w jej dnie znajduja sie dwie 1,5 m studzienki, ktorymi schodzimy do poprzecznego korytarza dlugosci okolo 8 m. W srodkowej czesci odgalezia sie od niego na zachod zaciskowa szczelina dlugosci 2 m. Laczy sie ona z wspomnianym, wysokim korytarzem wychodzacym z Litej Komory. Nad odgalezieniem znajduje sie prozek wysokosci 1,5-3 m, przez ktory wychodzimy do polozonej powyzej, wysokiej do 1,5 m i dlugiej na 3 m Sali X-lecia Speleoklubu Debica, w jej polnocnej czesci znajduje sie zaciskowy przelaz doprowadzajacy do Sali Balbiny oraz kominek 1,5 m wysokosci. Wchodzimy nim do polozonej wyzej niskiej komory. Stad 3 m wysokosci progiem lub sasiednia ciasna studzienka 3 m glebokosci mozemy zejsc do Sali Balbiny. Natomiast na E prowadzi zalamujacy sie dwukrotnie, niski korytarzyk doprowadza do 1 wysokosci kominka. Kominkiem tym wychodzimy do najwyzszego pieterka, ktore tworzy niewielka, pochyla salka wysokosci do 1 m.
Jaskinia osuwiskowa, powstala w piaskowcach magurskich. Dno przewaznie tworzy gruz skalny, a miejscami wieksze glazy. Pod studzienkami wejsciowymi, na dnie spotyka sie liscie i szczatki roslinne, w Gliniastych Partiach oraz innych korytarzach odchodzacych z Sali Janosika dno tworzy glina, w S czesci Sali Rumcajsa dno pokryte jest na znacznym obszarze guanem nietoperzy. Poklady gnana spotyka sie rowniez w kilku innych korytarzykach, lecz w mniejszej ilosci. Czesto w jaskini wystepuja nacieki weglanowe w postaci polew i stalaktytow do kilku centymetrow dlugosci. Najwieksze znajdujemy w rejonie Sali Janosika.
Jaskinia posiada mikroklimat dynamiczny, zima nie jest wymrazana. Swiatlo dzienne siega Sali Wejsciowej i korytarzy biegnacych do Sali Zblakanych i Sali pod Studnia. Gorne partie jaskini sa suche, natomiast w partiach ponizej Sali Dziadka jest dosc wilgotno. Stwierdzono obecnosc licznych pajakow, motyli i owadow bezskrzydlych. Zima hibernuja w niej nietoperze. Latem 1997 r. stwierdzono wystepowanie przynajmniej 3 gatunkow nietoperzy: podkowca malego (Rhinolophus hipposideros), nocka duzego (Myotis myotis) oraz gacka (Plecotus sp.). w rejonach gdzie dochodzi swiatlo dzienne rozwijaja sie mchy i porosty, na szczatkach organicznych spotyka sie grzyby i plesn.

HISTORIA POZNANIA: Jaskinie po raz pierwszy w literaturze jaskinie kilkakrotnie wymienia K. Sosnowski (1914, 1926, 1930). K. Kowalski (1953) pisze, ze wedlug ludnosci miejscowej jaskinia jest zasypana. Za nim powtarza to W. Krygowski (1970). z pewnoscia jednak nie byla w tym czasie zasypana, a K. Kowalski szukal jaskini w niewlasciwym miejscu. Jaskinie wymienia jeszcze A. Matuszczyk (1986) i M. Sopata (1997). Zlokalizowana zostala w sierpniu 1997 r. przez B. Bubule, P. Lesieckiego i B. Sulkowskiego. Obecnie jaskinia jest znana ludnosci miejscowej i czesto zwiedzana. Pomiary wykonali 21 i 25 sierpnia 1997 r. T. Mleczek (Speleoklub Debica), B. Bubula, P. Lesiecki i B. Sulkowski uzywajac busoli geologicznej Freiberg i tasmy parcianej. Plan opracowal T. Mleczek.

BIBLIOGRAFIA:

1. Tomasz Mleczek "Jaskinia Zbojecka W Lopieniu" - Jaskinie Polskich Karpat Fliszowych, tom 2 - pod red. Mariana Puliny, PTPNoZ, Warszawa 1997.

POWROT WYZEJ: tutaj mozesz wrocic na poprzednia strone.

POWROT NA STRONE GLOWNA: tutaj mozesz wrocic na strone tytulowa.

Ostatnia zmiana 2000.01.15.