Taternictwo jaskiniowe w Polsce

Taternictwo Jaskiniowe to połączenie sportu, turystyki i często nauki w jednym. Popularnie zwane jest też grotołażeniem. Bardzo często też nazywane jest mylnie speleologią. Speleolog to człowiek zajmujący się badaniami naukowymi na temat jaskiń; nie musi on w ogóle w tym celu wchodzić do jaskini. Speleologów w Polsce jest zaledwie kilkunastu.
W Polsce jest ok. 800 - 1000 grotołazów, z czego ok. 200 - 300 działa aktywnie w jaskiniach tatrzańskich i za granicą. Zrzeszeni są oni w kilkudziesięciu mniejszych i większych klubach na terenie całej Polski. W niektórych dużych miastach jest więcej niż jeden klub zajmujący się taternictwem jaskiniowym (Warszawa, Kraków, Wrocław). Wszystkie kluby uprawnione do prowadzenia poważnej działalności są członkami Polskiego Związku Alpinizmu (PZA). Organem PZA do spraw jaskiniowych jest Komisja Taternictwa Jaskiniowego PZA (KTJ PZA), która nadzoruje wszelką polską działalność w jaskiniach Polski i świata.
Historia polskiego Taternictwa Jaskiniowego sięga lat dwudziestych naszego wieku, kiedy to powstało w Zakopanem Koło Grotałazów. Okres przedwojenny kojarzy się nieodmiennie z braćmi Tadeuszem i Stefanem Zwolińskimi. Przed wojną grotołazów było zaledwie kilkunastu. Rozkwit Taternictwa jaskiniowego zaczął się w latach pięćdziesiątych i trwał do końca lat sześćdziesiątych. Potem intensywność działań lekko zmalała i stan taki trwa do dzisiaj. Do uprawiania Taternictwa Jaskiniowego potrzebne są jaskinie. Na terenie Polski jest ich ponad 3000. W ogromnej większości są to jednak obiekty bardzo małe - o długości od kilku do kilkunastu metrów. Jaskiń powyżej 100 metrów długości jest w Polsce zaledwie ok. 120. Wszystkie najdłuższe i najgłębsze znajdują się w Tatrach Zachodnich, w których poznano dotychczas ok. 700 jaskiń. Drugim najważniejszym rejonem jaskiniowym Polski Jest Wyżyna Krakowsko-Wieluńska, popularnie zwana Jurą. Liczba poznanych tu jaskiń to ponad 1800. Poza tym jaskinie występują na całej długości Karpat w utworach fliszowych (jaskinie niekarasowe i pseudokrasowe) w Sudetach, Górach Świętokrzyskich, Niecce Nidziańskiej (kras gipsowy) i rejonie Gdańska. Za najpiękniejszą w Polsce uchodzi udostępniona dla turystów jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie.
Podstawowym problemem dla przebywania pionowych jaskiń, najważniejszych dla taternictwa jaskiniowego, jest pokonywanie pionowych studni i kominów. Do tego celu wykorzystuje się wyposażenie podobne do alpinistycznego: liny, rolki z shuntem do zjazdu i przyrządy samozaciskowe typu poignee i troll do wychodzenia. Jedyną liczącą się w świecie firmą produkującą sprzęt dla grotołazów jest francuska firma Petzl. Trzeba zwrócić uwagę na to, ze używanie powyższego sprzętu MUSI BYĆ poprzedzone FACHOWYM TRENINGIEM, bez którego jest ono BARDZO NIEBEZPIECZNE. Jedyną sensowną techniką linową wykorzystywaną w pionowych jaskiniach to technika SRT. Nazwa pochodzi od angielskich słów Single Rope Technique i oznacza technikę pojedynczej liny. Oznacza to, że do zjazdu i wychodzenia wykorzystuje się jedną i tą samą linę statyczną o grubości 8-12 mm. Lina ta nie może nigdy ocierać o skałę i aby to osiągnąć stosuje się pośrednie punkty mocowania zwane przepinkami. Do przytwierdzenia liny do ściany skalnej wykorzystuje się naturalne ucha skalne lub częściej instalowane ręcznie lub wiertarką specjalne kotwy (np. Spity).
Jeśli jesteś zainteresowany (zainteresowana) chodzeniem po jaskiniach innych niż dostępne dla wszystkich turystów skieruj swe kroki do najbliższego z klubów taternictwa jaskiniowego.

Slowniczek trudniejszych terminow

• Grotołaz - człowiek chodzący po jaskiniach (sportowo, turystycznie lub z powodów naukowych)
• Kotwa - metalowy kołek osadzany w skale. Wyróżniamy różne typy kotw. Niektóre trzymają się za pomocą kleju, inne mają rozsadzane i zakleszczające się końcówki. Do tego drugiego rodzaju zaliczmy najpopularniejszą w jaskiniach kotwę: spit. Kotwy mają wytrzymałość na obciążenie od 2 do 5 ton.
• Kras - zespół zjawisk związany z rozpuszczaniem przez wodę niektórych skał (wapień, dolomit, gips, sól). Jednym z elementów krasu są jaskinie (patrz Jak powstają jaskinie).
• Lina Statyczna - lina ze sztucznych włókien, podobna do używanej podczas wspinaczki, lecz o mniejszej rozciągliwości. Przewaznie ma kolor biały. Jej wytrzymałość przekracza zwykle 2 tony.
• Przepinka - punkt mocowania liny do ściany. Aby go minąć jadąc lub wychodząc po linie należy "się przepiąć" przez niego, stąd nazwa.
• Speleolog - naukowiec zajmujący się speleologią.
• Speleologia - nauka zajmująca się jaskiniami.

POWRÓT WYŻEJ: tutaj możesz wrócić na poprzednią stronę.

POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ: tutaj możesz wrócić na stronę tytułową.